وکیل، نماینده یا جانشین کسی است که از طرف شخص دیگری – حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود. وکیل در موضع دفاع، از تامینات شغل قضا برخوردار است و شخصاً امکان مبادرت به تجارت ندارد چون خلاف شان اوست. حرفه وکالت از آثار مترتبه بر تجارت، پیروی نمی‌کند و بدین جهت، وکالت را نمی‌توان یک کسب و کار تلقی کرد. موید این حقیقت قانونی، سیاستهای کلی نظام در امور قضایی است که وکالت را در زیرمجموعه امور قضایی آورده‌است و در قانون اساسی نیز در فصل سوم یعنی فصل حقوق ملت ذکر شده‌است و از اصل چهل و چهار مستثنی است.
- همچنین کانون های وکلای دادگستری و هیئت اجرایی ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 187 برنامه سوم توسعه مکلف به تامین وکیل معاضدتی برای اشخاص بی بضاعت یا اشخاصی که قادر به پرداخت حق الوکاله هنگام انتخاب وکیل نیستند،می باشند.
- آنچه در تصور امروز مردم ما از وکیل و وکالت وجود دارد با ساختار این شغل خطیر سازگاری ندارد ما شاهد آن هستیم همه موکلین به نتایج قانونی پرونده خویش قانع نیستند و از وکیل توقعاتی عجیب در دعاوی دارند چراکه هرگز قرار نیست همه پرونده ها پیروز شود بلکه به صرف نتیجه بخش بودن و ایجاد مطلوب در نهایت توان وکیل کار او انجام شده است و همین امر رضایت بخش است.
- این شخص باید دوره کارآموزی وکالت را تحت نظر کانون وکلا دادگستری سپری کند و در آزمون اختبار کانون وکلا که به صورت کتبی و شفاهی برگزار می‌شود قبول شود.
- وکالت یک عقد جایز است که در چارچوب مقررات قانون مدنی منعقد می‌شود و طرفین آن وکیل و موکل نامیده می‌شوند.
- پس از قبولی در آزمون وکالت که به صورت تستی برگزار می شود به افراد پروانه کارآموزی وکالت داده می شود و افراد با پذیرش از یکی از دو نهاد کانون وکلای دادگستری و یا مرکز وکلای قوه قضاییه فرد می تواند تحت عنوان کارآموز به خدمات حقوقی به اشخاص بپردازد.
ماده 24قانون وکالت،به کسانی که قدرت تادیه ی حق الوکاله ندارند حق داده است که ازکانون وکلا دراین خصوص تقاضای معاضدت نمایند،که دراینصورت کانون مکلف به معرفی وکیل معاضدتی است. تلاش در جهت دفاع از حقوق قانونی موکل و تحقق عدالت مهم ترین تکلیف قانونی است که می توان برای وکلا شناخت که علاوه بر آن در برخی از قوانین حدود وظایف وکیل دادگستری تعریف شده است که برای آشنایی با آنها می توانید مقاله را مطالعه نمایید . وکیل خوب علاوه بر دارا بودن اطلاعات کامل و جامع در خصوص موضوع پرونده می بایست به اصول اخلاقی و وجدانی پایبند باشد و به بهترین شکل از موکل خود دفاع نماید که برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نکات مهم در انتخاب وکیل می توانید متن مقاله را مطالعه نمایید .
حضور شخص آنها با توجه به مدارک و مستندات ابرازی به تشخیص واحد مشاور امکان پذیر نباشد. تصویر وکیل بیشتر از آن چیزی که با یک کیف چرمی و کت و شلوار به چشم می خورد باید تداعی گر شخصی باشد که جان خویش را برای عدالت و اجرای آن به کف دست گرفته است. وظیفه و تعهد وکیل به صحبت کردن به نفع موکل خویش خلاصه نمی گردد، بلکه وکیل بال دیگر فرشته عدالت است و با حضور وی کمک شایانی به قضات در کشف حقیقت می شود. 2- وکالت مقید نیز به این معنی است که مورد وکالت مشخص و معین است و وکیل باید فقط در همان مورد معین، عمل کند، مثل خرید خانه یا فروش ماشین.
وکیل کیفری کیست؟
در دنیای امروز، هر کسی ممکن است در برهه‌ای از زمان، به هر دلیلی درگیر مسائل و مشکلات کیفری شود و با توجه به اینکه این مشکلات به صورت مستقیم با جان و مال و آبرو و حیثیت افراد در ارتباط است، لازم است بدانیم که در صورت درگیر شدن با چنین مشکلاتی بهتر است به وکیل کیفری مراجعه کنیم. تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن بر این مشکلات غلبه کنیم و یا حداقل از شدت گرفتن آنها جلوگیری به عمل آوریم. اين معماران جمهوری اسلامی مدعی برقراری عدل اسلامی برای استيفای حقوق مستضعفان بودند، اما آنچه در اين دادگاه‌ها می‌گذرد، تنها بيانگر اراده جنايتکارانه نظام اسلامی برای ادامه بقای “نظم و قانون” ظالمانه‌ای است که با حقوق بشر تضاد ماهوی دارد. توجه داشته باشید که وکیل نمی تواند آینده دعوای شما را پیش بینی کند بلکه وی تا حد مقدور سعی خواهد کرد که از شما دفاع کند و احقاق حق نماید اما نتیجه دعوا تابع قاضی و نظر اوست لذا نباید از وکیل انتظار داشت حتماً پیروز شود و حق الوکاله وی نیز ربطی به حاکم و محکوم شدن ندارد مگر این که قبلاً با وی در این مورد توافقی شده باشد که البته وفق توافق عمل خواهد شد.
تعهدات وکیل براساس قانون مدنی (ماده 666 الی
طبق اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در همه دادگاه‌ها، طرفین دعوا (خواهان و خوانده) حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی انتخاب را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. به همین منظورماده 23قانون مزبور،وکلای دادگستری را مکلف نموده است که همه ساله درسه دعوای حقوقی به عنوان معاضدت قبول وکالت نمایند. تمامی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی می توانند برای انجام امور حقوقی و کیفری خود از وکلای با تجربه بهره بگیرند. شرکت ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند و برای رسیدگی به دعاوی خود نیاز به وکیل دارند. برخی از وکلا در زمینه وکالت دعاوی شرکت دارای تجربه و تبحر بیشتری هستند که صاحبان شرکت ها با بهره گیری از آن ها می توانند از تضییع حق و ورود خسارت به شرکت خود جلوگیری نمایند. در این فرض ، وکیل با عقد قرارداد الکترونیکی وکالت با موکل خود از برخی از حقوق ، اختیارات و همچنین تعهدات قانونی برخوردار می شود و می بایست به بهترین وجهی که می تواند از موکل خود دفاع نماید تا به حق و حقوق قانونی خود برسد ؛ هر چند هرگز نمی تواند تعهد کند نتیجه خاصی را برای موکل خود بگیرد .
به طور کلی ، هر شخصی که با دیگری قرارداد وکالت امضا کرده باشد ، می تواند تحت عنوان مفهوم وکیل شناسایی شود ؛ به عنوان مثال اگر مردی به همسر خود وکالت در طلاق داده باشد تا هر زمان بخواهد خود را از طرف شوهر مطلقه کند ، این امر سبب می شود که زن وکیل مرد شود ؛ منتها فقط در موضوع طلاق . اگر از شما شکایت کیفری شده باشد و یا اینکه شاکی هستید و قصد دارید تا دعوای کیفری خود را در دادگاه مطرح کنید، در هر دو حالت می‌توانید از مشاوره و همراهیِ یک وکیل کیفری بهره‌مند شوید زیرا در هر دو حالت، پیگیریِ دعوای کیفری چالش‌های خاص خود را دارد و یک وکیل خوب می‌تواند این چالش‌ها را به نحو بسیار مجله وکیل کارآمدتری مدیریت کند. عدم گرفتنِ وکیل کیفری و یا گرفتنِ وکیل نامجرب می‌تواند مسیر پرونده و پروسه احقاق حق را مختل کند، مسیر زندگی فرد را به سمت منفی تغییر دهد، موجب صدمات مالی و جانی و حیثیتی و آبرویی شود و هزینه‌های دادرسی را نیز افزایش دهد. دعاوی کیفری به طور کلی شامل مجموعه‌ای از دعاوی خاص است که پس از طرح آن دعاوی، دادگستری (و در بیشترِ موارد، دادسرا) رسیدگی‌های خود را آغاز می‌کند و اقدامات مورد نیاز از جمله کشف جرم، تحت تعقیب قرار دادن متهم و همچنین تحقیقات مقدماتی صورت می‌گیرد. به وکلایی که اجازه دارند در خصوص دعاوی کیفری ورود کنند، وکیل کیفری گفته می‌شود.
مرجع گواهی وکالتنامه اشخاص مقیم در کشورهای فاقد مامور سیاسی یا کنسولی ایران به موجب آیین نامه ای خواهد بود که توسط وزارت دادگستری باهمکاری وزارت امور خارجه ظرف مدت سه ماه تهیه و به تصویب رئیس قوه قضائیه خواهدرسید. اگر وکالت در جلسه دادرسی داده شود، مراتب در صورتجلسه قید و به امضای موکل می رسد و چنانچه موکل در زندان باشد، رئیس زندان یا معاون وی باید امضا یا اثر انگشت او راتصدیق نمایند. متهم می تواند تا پایان اولین جلسه رسیدگی از دادگاه تقاضا کند وکیلی برای او تعیین شود. دادگاه در صورت احراز عدم تمکن متقاضی، از بین وکلای حوزه قضائی و در صورت عدم امکان از نزدیکترین حوزه قضائی، برای متهم، وکیل تعیین می نماید. در صورتی که وکیل درخواست حق الوکاله کند، دادگاه حق الوکاله او را متناسب با اقدامات انجام شده، تعیین می کند که در هر حال میزان حق الوکاله نباید از تعرفه قانونی تجاوز کند.
8- هر مرحله از دادرسي داراي حق الوكاله مشخص و مربوط به همان مرحله است كه بر اساس توافق دو طرف پرداخت مي شود. 6- وكيل از طرف موكل بدون تعهد به دريافت نتيجه و راي به نفع موكل كارهاي وي را انجام مي دهد و حق الزحمه او ارتباطي با نتيجه دعوي و اقدام وكيل ندارد. الترام عملی به تعهدات وکیل در قبال افراد ثالث، چرا که وکیل از سوی او انجام وظیفه نموده است. وکیل این تعهد اخلاقی و حرفه‌ای را بر عهده دارد که از گفتن مطالب اغراق آمیز و غیرممکن اجتناب نماید.
نفس اتیان سوگند قابل وکالت دادن نیست اما استناد به سوگند از وکیل پذیرفته است. عبارت اعتراض به رای تمام طرق اعتراض به رای را در بر می‌گیرد مانند اعتراض به رای غیابی، اعتراض ثالث، اعتراض به رد دادخواست به دلیل نقص دادخواست صادر شده است، اعتراض به قرار تامین خواسته. ۱- معافیت موقت از تادیه تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی در مورد دعوایی که برای معافیت ازهزینه آن ادعای اعسار شده است. وکیل به معنای حقیقی نباید اجیر موکل باشد و باید بتواند در راستای حقیقت گام بردارد. تعصب بیجا و فاصله نگرفتن از موضوع سبب می گردد که اشخاص در بیان مطالب خود دچار مشکلات عدیده‌ای شوند. اگر بنا به هر دلیلی وکیل، خسارتی به موکل وارد کند، می بایست مسئولیت خود را پذیرفته و خسارت های وارده را جبران کند.
طبق ماده ۳۱ قانون وکالت، وکالت معاضدتی که از طرف کانون وکلا به وکیل ارجاع داده می‌شود باید توسط وکیل اجرا شود، همچنین طبق ماده ۳۳ قانون وکالت، وکلای دادگستری مکلفند در هر سال در صورت وجود، در سه دعاوی حقوقی که عنوان وکالت معاضدتی شرکت کنند، عدم پذیرش وکالت معاضدتی برای وکلا تخلف محسوب می‌شود، این امر تکلیفی است که قانون بر عهده وکیل گذاشته است. به موجب ماده 348قانون آیین دادرسی کیفری درجرائمی که مجازات آن ها سلب حیات،حبس ابد،قطع عضو و…است اگرمتهم وکیل معرفی نکرده ویا وکیل او بدون عذرموجه دردادگاه حاضرنشود،دادگاه باید برای او وکیل تسخیری تعیین نماید. اگر شخصی تحصیل کرده رشته حقوق باشد ولی پروانه وکالت نداشته باشد و بخواهد به صورت اتفاقی برای حل مشکلاتی که بستگان نزدیک او در مراجع قضایی دارند، با طی مراحل قانونی و پرداخت هزینه مربوط می‌تواند به این امر اقدام کند.